Νέα

Τη δυνατότητα των ψευδών ειδήσεων να διαδίδονται σε μεγάλη κλίμακα εξερεύνησε η εξάμηνη πρωτοβουλία εργαστηρίων, διαλόγου και καταγραφής ιστοριών που διοργάνωσε η Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών, Δίκτυο Συμβουλίου της Ευρώπης με τη στήριξη του European Cultural Forum και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η ιστοσελίδα www.infodemic.medialab.blog, που δημιουργήθηκε για να φιλοξενήσει τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εκτενείς αναφορές από τις συζητήσεις και εκπαιδευτικό υλικό κατά της παραπληροφόρησης. Επιπλέον όμως περιλαμβάνει 19 ιστορίες από Ουκρανούς πρόσφυγες, Ρώσους εξόριστους και εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις στα Βαλκάνια, , καθώς και 30 συνεντεύξεις με δεκαοκτώ εμπειρογνώμονες από την Ουκρανία, τη Λιθουανία, την Τουρκία, τη Ρωσία, την Ιταλία και την Ελλάδα, που αποτελούν μαρτυρίες για το πώς εκτυλίσσεται αλλά και πώς αντιμετωπίζεται η πανδημία της παραπληροφόρησης.

Κατάληξη αυτής της πρωτοβουλίας ήταν η εκδήλωση με τίτλο Information Disorder During A War Infodemic, που διοργάνωσε η Συμβίωση σε συνεργασία με το Inside Story και το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, από τις 21 ως τις 23 Σεπτεμβρίου 2022 και φιλοξενήθηκε στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα. Σ’ αυτό το τριήμερο φόρουμ πανεπιστημιακοί, ερευνητές, δημοσιογράφοι, πρόσφυγες και εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών ανέτμησαν διαφορετικές όψεις του πληροφοριακού πολέμου που πλαισιώνει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία από τον Φεβρουάριο του 2022 και ο οποίος έχει πλέον επεκταθεί σε όλη την υφήλιο.

Οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες στις εργασίες του φόρουμ ανέδειξαν τις οργανωμένες εκστρατείες διασποράς ψευδών ειδήσεων στην υπηρεσία πολεμικών ή πολιτικών επιδιώξεων, τις προκλήσεις στην αντικειμενική δημοσιογραφική κάλυψη των σύγχρονων πολέμων, αλλά και ευρύτερα προβλήματα της εποχής του διαδικτύου που δυσχεραίνουν την καταπολέμηση του φαινομένου. Ο διάλογος ξεκίνησε με τη δήλωση του επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη ότι «πρόκειται για ένα άλλο είδος πολέμου που υπονομεύει τις πεποιθήσεις μας και διαστρεβλώνει τις απόψεις μας», ενώ τη συζήτηση απασχόλησαν ακόμη οι πολιτικές και θεσμικές αδυναμίες που επιτρέπουν τη διάδοση της παραπληροφόρησης, η σταδιακή διείσδυση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο και στα μέσα ενημέρωσης, οι προσπάθειες καταγραφής της προπαγάνδας και της παραπληροφόρησης και οι πιθανές στρατηγικές καταπολέμησής τους.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της Συμβίωσης, Δέσποινα Συρρή, το φόρουμ είχε σκοπό «να συζητήσει την παραπληροφόρηση, την επικοινωνία της πληροφορίας, τον κατακερματισμό και τη διαμεσολάβησή της, και το πώς έχει παραγάγει και συνεχίζει να παράγει πολέμους, συγκρούσεις και κρίσεις. Πώς η παραπληροφόρηση ενσωματώνεται στον πολιτικό διάλογο και πώς αλληλοεπιδρούν οι διάφοροι δρώντες: από πολιτικούς και διαμορφωτές πολιτικής μέχρι λειτουργούς του ανθρωπιστικού τομέα και πρόσφυγες». Όπως μάλιστα επεσήμανε η ίδια, η επιλογή των ομιλητών έγινε βάσει «του θάρρους τους να μιλούν και να θέτουν ερωτήματα». Το φόρουμ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μάχη κατά της Διαταραχής της Πληροφορίας διεξάγεται επί του πεδίου, καθώς η σκόπιμη παραμέληση της ισορροπίας και της δικαιοσύνης επί σειρά ετών δημιούργησε ένα κενό, το οποίο σε περιόδους βαθιάς κρίσης χρησιμεύει ως τέλειο υπόβαθρο για την παραπληροφόρηση.